Veri Okuryazarlığı
Veri nedir?
- Dağınık bilgi kümesidir.
- Veri, anlamlı bir şekilde düzenlendiği zaman yararlı bilgi olur.
Veri →Bilgi
problem çözme, karar verme gibi amaca hizmet edecek duruma gelmesi halinde veriden bilgi elde etmiş oluruz.
Veri Türü nedir?
Nicel Veri
Üzerinde aritmetik işlem yapılabilen. Birimlerin ölçüm ve tartım sonucu değerleri saptanan sayısal özelliklerini belirten, aralıklı ölçekli veya orantılı ölçekli değişkenler. Örn: yaş, nüfus
- Kesikli ; Belirli bir aralıktaki, sayımla üretilen verilerdir. Tam sayı değerleridir. Örn: Bir hastanın ilk ay alması gereken ilaç sayısı ile ikinci ve sonraki aylarda alması gereken ilaç miktarı farklıdır. Buradaki ilaç sayısı kesikli veri türüne örnektir.
- Sürekli ; Ölçüm ile belirlenmiş değerlerdir. Tamsayı ve ondalıklı olabilirler. Örn: Bir hastanedeki, giriş yapan insanların ateş ölçüm değerleri.
Nitel Veri
Gözlem ve analiz sonucunda üretilen değerler. Örn: en çok ziyaret edilen şehirler.
- Sıralı; Ankara’daki insanların gelir durumlarına göre düşük, orta ve yüksek olarak sıralama
- Sırasız; Nitel veri de sıralanamayacak veriler.
Veri toplama yöntemleri nelerdir?
- İşlem verileri ; Anlamlı bilgiler üretmek için veri öğrelerinin toplanması ve sonuç ortaya çıkarılması. Örn: Ziyaret edilen websitelerinin toplanması ve reklamların bu işlem verileri doğrultusunda belirlenmesi
- Web verileri; İnternettten çekebileceğiniz her türlü veriyi ifade eder. Örn: devlet tarafından açıklanan veriler
- Sensör verileri; Nesneler tarafından üretilir ve genellikle nesnelerin interneti olarak adlandırılır. Örn: akıllı saatlerin nabız sayılarını, günlük yürüme sayılarını tutması.
Veri toplamı sırasında Nicel ve Nicel olarak veri türüne göre farklı yönetmler izlenir.
Nitel Araştırmada Veri Analizi; Verilerin kalite bilgisi, kelimelerden, nesnelerden, resimlerden ve bazen görüntülerden oluşur.
Nice Araştırmada Veri Analizi; Nicel istatistiksel araştırma için, araştırmacı rakamların gücünden yararlanır.
Veri Madenciliği
Bu kısım için detaylı veri madenciliği anlattığım yazıma göz atabilirsiniz.
Veri Tabanı Nedir? Veri Tabanı Yönetim Sistemleri
Bu kısım için veri tabanı hakkında yazdığım detaylı yazıma göz atabilirsiniz.
Veri Merkezi
Veri Merkezi, bilgisayar sistemleri ile veri ambarı sistemleri gibi ek sistemleri barındıran bir tesisten oluşur.
Günümüzde veri merkezleri, 7 gün 24 saat çalışan çok güçlü ve çok küçük binlerce sunucuya sahiptir. Veri merkezlerinin güvenliği, güvenilirliği ve bilgileri kuruluşlar için oldukça hayatidir.
Veri merkezlerine ilişkin sıklıkla tek bir şeymiş gibi konuşsak da, aslında yönlendiriciler (router), anahtarlar, güvenlik cihazları, depolama sistemleri, sunucular, uygulama dağıtım denetleyicileri ve daha fazlasını kapsarlar. Bunlar, depolama yapmak ve bir şirketin sürekli çalışması için hayati öneme sahip en kritik sistemlerini yönetmek için BT’nin ihtiyaç duyduğu bileşenlerdir. Bu nedenle, veri merkezlerinin etkinliği, güvenliği, güvenilirliği ve sürekli geliştirilmesi kuruluşlar için öncelikli bir konumda olmalıdır.
Veri Bilimi Nedir?
Yapılandırılmış ve yapılandırılmamış verilerden bilgi,anlam, sonuç ve öngörü elde etmek için bilimsel yöntemleri, analiz yöntemlerini, algoritmaları ve sistemleri kullanan çok disiplinli bir alandır.
Veri bilimi, veri akışının artması nedeniyle de birlikte gelişen teknolojilerin gücünden yararlanır. Şirketlerin karar alma süreçlerini yönetir ve veriden anlammlı sonuçlar üretilmesi için kullanılır.
Veri bilimi, “gerçek olaylarıverilerle anlamak ve analiz etmek” için “ istatistikleri, veri analizini, makine öğrenimini ve ilgili yöntemlerini birleştirmek için kullanılan bir kavramdır”. Matematik, istatistik, bilgisayar bilimi ve bilgi bilimi bağlamından birçok teknik ve teori kullanır. Turing ödüllü Jim Gray, veri bilimini bir “dördüncü paradigma” bilimi ( ampirik, teorik, hesaplamalı ve şimdi veri odaklı) olarak tanımlar. 2015 yılında Amerikan İstatistik Kurumu veritabanı yönetimi, istatistik ve makine öğrenimi ve dağıtılan ve paralel sistemleri üç temel meslek topluluğu olarak tanımladı.
Veri bilimci, geçmişteki ya da anlık verileri kullanarak gelecekle ilgili tahminleri kuran, yazılım programları aracılığla bu verileri yorumlayan, sonuçlar çıkaran, verileri görselleştirerek, hikayeleştirerek anlatan, bilgi ve çözüm odaklı kişidir.
Veri bilimi soru ile başlar. İyi bir veri bilimcinin doğru soruları sorup, anlamlı sonuçlar ortaya çıkarması beklenir.
Kişisel Verileri Koruma Kanunu
2010 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile Anayasanın özel hayatın gizliliğini düzenleyen 20. maddesine belirtildiği gibi temel bir hak olarak düzenlenen kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı, Anayasanın kişinin hak ve ödevlerine ilişkin bölümünde yer almıştır. Aynı şekilde kişisel verilerin korunmasına ilişkin hak Anayasada çizilen sınırlar çerçevesinde diğer hak ve özgürlükler lehine sınırlandırılabilir.
Söz konusu olan KVKK kanun metini 24 Mart 2016 tarihinde TBMM Genel Kurulu tarafından kabul edilerek kanunlaşmış ve 7 Nisan 2016 tarih ve 29677 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Uluslararası belgeler, mukayeseli hukuk uygulamaları ve ülkemizin ihtiyaçları göz önüne alınması için hazırlanan bu kanun ile kişisel verilerin çağdaş standartlarda işlenmesi ve koruma altına alınması amaçlanmaktadır.
KVKK kanunu ile, kişisel verilerin sınırsız biçimde ve gelişigüzel toplanması, yetkisiz kişilerin erişimine açılması, ifşası veya amaç dışı ya da kötüye kullanımı sonucu kişilik haklarının ihlal edilmesinin önüne geçilmesi amaçlanır. Aslında kişisel verilerin korunması demek temelde verilerin değil, bu verilerin ilişkili olduğu kişilerin korunmasını amaçlamaktır.
Kişisel Verilerin İşlenmesi Ne Anlama Gelmektedir?
Kişisel verilerin tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde edilmesi, kaydedilmesi, depolanması, muhafaza edilmesi, değiştirilmesi, yeniden düzenlenmesi, açıklanması, aktarılması, devralınması, elde edilebilir hâle getirilmesi, sınıflandırılması ya da kullanılmasının engellenmesi gibi veriler üzerinde gerçekleştirilen her türlü işlemi ifade etmektedir. Örneğin, kişisel verilerin sadece bir diskte, CD’de, sunucuda depolanması, anılan verilerle başkaca hiçbir işlem yapılmasa da bir veri işleme faaliyetidir. Yani kişisel veriyi depolamak da kişisel verilerin işlenmesi anlamına gelmektedir.
Bu konu veri bilimi açısından mutlaka gözönünde tutulması gereken hassas bir konudur. Detaylı bilgi için aşağıdaki linkten okumaya devam edebilirsiniz.
Veri Bilimi Araçları Nelerdir?
Bu yazıyı BTK Akademi’de yer alan “R ile Veri Bilimine Giriş” eğitiminin Veri Okuryazarlığı kısmından aldığım notlar ile oluşturdum. Eğitime linkten ulaşabilirsiniz.
https://www.btkakademi.gov.tr/portal/course/r-ile-veri-bilimine-giris-13050#!/about
